Προληπτικές εξετάσεις ή Προσυμπτωματικός έλεγχος
Οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο (γνωστές και ως προσυμπτωματικός έλεγχος) είναι ιατρικές εξετάσεις που γίνονται σε ασυμπτωματικά άτομα , με στόχο να εντοπιστούν προκαρκινικές αλλοιώσεις ή ο καρκίνος σε πρώιμο στάδιο, προκειμένου η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική και οι πιθανότητες ίασης πολύ υψηλότερες.
Ακολουθεί ένας συνοπτικός οδηγός με τις βασικές εξετάσεις που συνιστώνται από τις εθνικές και διεθνείς οδηγίες πρόληψης:
- Καρκίνος Μαστος
- Εξέταση: Ψηφιακή Μαστογραφία, συμπληρωματικό υπερηχογράφημα σε ενδείξεις σε μαστογραφία
- Ηλικία: 50-69 ετών
- Συχνότητα: Κάθε 2 χρόνια
- Πρόγραμμα στην Ελλάδα: «Φώφη Γεννηματά» – δωρεάν με ηλεκτρονικό παραπεμπτικό
- Σημείωση: Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή γονιδιακή προδιάθεση (BRCA), ξεκινά νωρίτερα και πιο συχνά με MRI.
- Καρκίνος Τραχήλου της Μήτρας
- Εξέταση: HPV-DNA test (ή/και Pap test)
- Ηλικία: 25-65 ετών (σεξουαλικά ενεργές)
- Συχνότητα: Κάθε 5 χρόνια για HPV-DNA test / κάθε 3 χρόνια για Pap test
- Σημείωση: Ειδικά σημαντικό για γυναίκες που δεν έχουν κάνει το εμβόλιο HPV.
- Καρκίνος Παχέος Εντέρου
- Εξέταση:
- Τεστ ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα (FIT test)
- Κολονοσκόπηση (αν το FIT είναι θετικό)
- Ηλικία: 50-74 ετών
- Συχνότητα:
- FIT: Κάθε 1-2 χρόνια
- Κολονοσκόπηση: Κάθε 10 χρόνια
- Πρόγραμμα στην Ελλάδα: «Σπύρος Δοξιάδης» – δωρεάν αποστολή FIT test κατ’ οίκον
- Σημείωση: Σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό, ο έλεγχος ξεκινά νωρίτερα.
- Καρκίνος Πνεύμονα (σε υψηλού κινδύνου άτομα)
- Εξέταση: Αξονική θώρακος χαμηλής δόσης (LDCT)
- Ηλικία: 50-80 ετών
- Κριτήρια: Ιστορικό καπνίσματος (30 πακέτα/έτη και άνω), ενεργοί ή πρόσφατα πρώην καπνιστές
- Συχνότητα: Κάθε χρόνο (κατά περίπτωση, μετά από ιατρική εκτίμηση)
- Σημείωση: Δεν συνιστάται για μη καπνιστές.
- Καρκίνος Προστάτη (ατομική απόφαση)
- Εξέταση: Εξέταση PSA αίματος & δακτυλική εξέταση
- Ηλικία: 50-70 ετών (ή 45+ αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό)
- Σημείωση: Δεν είναι μαζικός πληθυσμιακός έλεγχος – γίνεται σε συνεννόηση με τον γιατρό, ανάλογα με τον κίνδυνο.
- Δερματικός Καρκίνος / Μελάνωμα
- Εξέταση: Δερματολογικός έλεγχος – χαρτογράφηση σπίλων
- Ηλικία: Όλες οι ηλικίες (σε άτομα με ανοιχτό φωτότυπο, πολλούς σπίλους, έκθεση στον ήλιο)
- Συχνότητα: 1 φορά τον χρόνο ή συχνότερα αν υπάρχει ιστορικό
- Σημείωση: Αυτοεξέταση στο σπίτι με τον «κανόνα ABCDE» (Ασυμμετρία, Όρια, Χρώμα, Διάμετρος, Εξέλιξη)
Μην ξεχνάς
Η πρόληψη σώζει ζωές. Με την τεχνολογία, τα ηλεκτρονικά παραπεμπτικά και την πληροφόρηση, κάθε πολίτης μπορεί πλέον να έχει πρόσβαση σε αξιόπιστο έλεγχο – χωρίς κόστος και χωρίς καθυστερήσεις. Μπες στο gov.gr ή επικοινώνησε με το γιατρό σου για να δεις σε ποιο πρόγραμμα πρόληψης μπορείς να ενταχθείς.
